Sailor Moon w Polsce

Sailor Moon (tytuł polski Czarodziejka z Księżyca) jest produktem pochodzącym z Japonii i tylko w tym kraju nie podległ on cenzurze. Licencję na to anime dostało wiele krajów europejskich, latynoamerykańskich, czy azjatyckich. Wszędzie, gdzie serial został wyemitowany, spotkał się pewnym rodzajem cenzury czy też adaptacji kulturowych.

Za najbardziej „okrojoną” i ocenzurowaną uznaje się wersję amerykańską, w której między innymi wycięto wiele scen walki, ocenzurowano większość dwuznacznych dialogów, czy też ukrywano nagość. Ze względu na to wydawca japoński nie dał licencji na wyemitowanie sezonu Sailor Moon Sailor Stars w Stanach Zjednoczonych w latach 90.

Polska wersja Czarodziejki z Księżyca również została w pewien sposób zmieniona, jednak nie tak bardzo jak w innych krajach.

Anime

Pierwszą polską lektorką anime była Danuta Stachyra, a tłumaczką Agnieszka Kamińska. W Polsce wyemitowano 197 odcinków z 200. Pierwszy raz serial był emitowany przez Polsat w latach 1995–1997. Serial powtórzono w latach 1999-2000. Później anime można było obejrzeć na kanale Polsat 2. W telewizji został również puszczony film Sailor Moon R: The Movie wydany w 1998 roku na kasetach VHS.

Pierwszy sezon rozpoczął ponowną emisję 1 grudnia 2011 w TV4. Tytuły odcinków, dialogi i imiona bohaterów zostały poprawione.

Tłumaczenie

Polska wersja zostało przetłumaczona z wersji francuskiej (podobnie jak większość europejskich wersji). Z tego powodu główna bohaterka nazywała się Bunny, a nie Usagi (w celu "zeuropejszczenia" imienia – Usagi znaczy po japońsku "królik", zaś Bunny po angielsku to "króliczek"). Oryginalne imię zostało użyte w wersji polskiej tylko w filmach kinowych. Lektorka z początku nie czytała imienia prawidłowo – fonetycznie "Bunny" zamiast "Bany". Później już się poprawiła w wymawianiu jej imienia. Również imię Rei Hino było czytane czasem jako "Rai".

Imię Sailor Jupiter zostało przetłumaczone w pierwszych dwóch seriach na Czarodziejkę z Jupitera (choć w języku polskim jej planeta jest nazywana Jowiszem). Dopiero później zmieniono to na Czarodziejkę z Jowisza.

Błędy, które wzbudziły największe kontrowersje u fanów

• Zaklęcie Czarodziejki z Merkurego Sabão Spray zostało przetłumaczone na Mydło, powidło. W kinówkach tłumaczone było jako Mydlany deszcz. Na początku (w odc. 8) było również jako Chłód i lód.
• Zaklęcie Czarodziejki z Wenus Crescent Beam zostało przetłumaczone jako Groch, fasola. Powodem tego tłumaczenia jest to, że tłumaczka pomyliła słowo beam (promień) z bean (fasola). W filmach pojawia się określenie Księżycowy promień.
• Crescent Beam Shower przetłumaczono jako Groch, fasola, silna wola!.
• Źle przetłumaczono także inny atak Czarodziejki z Merkurego – Shine Aqua Illusion – na Błyszcząca woda siły doda. W kinówkach spotykane jest tłumaczenie Blask wodnej iluzji, co jest bliższe oryginałowi.
• Atak Czarodziejki z Neptuna, Deep Submerge, przetłumaczono na Wzburzone fale oceanu do dzieła!. Zaklęcie zostało prawidłowo przełożone w filmach jako Głębokie zanurzenie.
• Atak Sailor Chibi Moon – Pink Sugar Heart Attack – przetłumaczono na Księżycowe perełki, różowe cukierki.
• Kolejny atak Czarodziejki z Neptuna, Submarine Reflection, przetłumaczono na Zwierciadełko znikadełko.

Dużo więcej zaklęć zostało przełożonych daleko od oryginału, jednak wśród polskich fanów Sailor Moon nie wywołały takiego oburzenia, jak wyżej wymienione.

Niektórzy wrogowie Sailor Senshi też nie mieli poprawnych imion:

• Imię Królowej Beryl było początkowo niepoprawnie czytane przez lektorkę jako „Peril” – dopiero z czasem zaczęto używać poprawnej formy.
• Sailor Aluminum Siren nie została w ogóle przetłumaczona (pomijając nadanie jej miana czarodziejki), co było niekonsekwencją w stosunku do poprzednich tłumaczeń pseudonimów bojowych wojowniczek.
• Sailor Lead Crow, w wolnym tłumaczeniu „Ołowiana Wrona”, została „ochrzczona” mianem Ognistej Czarodziejki.
• Sailor Tin Nyanko (Cynowa Kotka), również nie miała polskiego odpowiednika (poza zmianą Sailor na Czarodziejkę), co podobnie jak w przypadku Aluminum Siren było niekonsekwencją.
• W piątej serii, gdy czarne ziarna zmieniały ludzi w demony, chwilę później lektorka mówiła Jestem demonem. W rzeczywistości, każdy z nich mówił: Sailor (imię). Wyjątki zdarzyły się tylko w odcinkach 173 i 184. gdy przetłumaczono prawidłowo:
  • 173: Czarodziejka Buri!
  • 184: Jestem Czarodziej Somonio.

Czasem, gdy pojawiała się ta kwestia, lektorka nic nie mówiła.

Cenzura

Cenzura wątków

W pierwszej serii ze związku Zoisite'a i Kunzite'a uczyniono silną przyjaźń podobną do miłości braterskiej (podczas gdy ich relacje były homoseksualne). Początkowo planowano pójść śladem innych europejskich wersji i uczynić z Zoisite'a kobietę, ale tłumaczka uznała, że byłoby to zbyt duże odejście od oryginału.

W Polsce często cenzurowano dialogi pomiędzy Haruką a Michiru, np. we fragmencie odcinka 167:

'Michiru: I think you eat too many sweets these days... (Uważam, że obecnie jesz za dużo słodyczy!)
'Haruka: I never listen to that kind of talk outside a bed (Nie słucham takich rzeczy poza łóżkiem.)

W polskiej wersji dialog ów brzmiał:

Michiru: Jesz za dużo słodyczy!
Haruka: To moja jedyna przyjemność.

Ze względu na usunięcie takich "smaczków", polscy widzowie mogli odnieść wrażenie, że dziewczyny są przyjaciółkami, a nie parą. Polska wersja i tak była jednak pod tym względem mniej purytańska niż wersja z USA, w której bohaterki były kuzynkami.

W serii SuperS z postaci Fish Eye (w polskiej wersji – Oko Ryby) – podobnie jak w pozostałych europejskich krajach – uczyniono kobietę. W oryginale postać ta była transwestytą.

Cenzura odcinków

Początkowo miano nie dopuścić do emisji odcinka 26 z powodu ukazania księdza będącego inkarnacją demona. Zrezygnowano z tego pomysłu, zapewne by nie tworzyć luki w scenariuszu (w tym odcinku było kilka momentów przełomowych: pojawienie się drugiego Tęczowego Kryształu, znalezienie pozytywki Endymiona przez Sailor Moon, ujawnienie dodatkowych mocy Księżycowego Sierpa i początek związku Naru i Umino).

Odcinki 45 i 46 nie zostały dopuszczone do emisji w większości krajów emitujących Sailor Moon z powodu nadmiernej ilości walk, a także brutalnych scen śmierci wojowniczek i Endymiona. Do ich emisji nie dopuszczono również w Polsce, jednak według oficjalnego sprawozdania Polsatu stało się tak nie z jego winy, gdyż pozbawioną ich wersję serialu dostał od producenta Sailor Moon. Niezależnie od przyczyny pominięcie tych odcinków było krzywdzące dla widzów, gdyż stanowiły one finał pierwszej serii i rozwiązywały większość jej wątków. Zostały jednakże wyemitowane wraz z ponowną emisją pierwszego sezonu na kanale TV4.

Kolejnym niedopuszczonym do emisji w Polsce odcinkiem był odcinek 133. W odcinku tym dużą rolę odegrała zakonnica, na którą bohaterowie patrzą głównie jak na kobietę – Mamoru i Tiger's Eye mówią, że jest piękną kobietą, zaś Chibiusa mówi, że chciałaby być jej córką. W odcinku tym Tiger's Eye udaje przed tą zakonnicą, że usłyszał głos Boga. Później, gdy ta próbuje się przed nim bronić wystawiając krucyfiks i modlić się, on udaje zemdlenie, ale po chwili wstaje i mówi jej, że oglądała za dużo filmów. Potem mówi jej, że to nie jest Golgota, i że Bóg jej nie wysłuchał. W tym samym odcinku Rei mówi, że Kościół przeszkadza w prowadzeniu jej rodzinnej świątyni. Na końcu odcinka z ust Artemisa pada stwierdzenie, że bardzo by chciał, żeby w kościele ślub mogli brać nie tylko ludzie, ale i koty. Ze względu na możliwość oburzenia odcinkiem katolików nie został on dopuszczony do emisji. Na nieszczęście fanów serialu ten odcinek również należał do przełomowych (pierwsze pojawienie się Diany).

Polsat zastanawiał się również nad niewyemitowaniem odcinków 196–200, gdyż zawarte w nim były sceny brutalnych śmierci dziesięciu postaci, zaś w ostatnim odcinku główna bohaterka i Galaxia pojawiły się całkowicie nagie. Zdecydowano się jednak na ich wyemitowanie, gdyż kończyły one cały serial.

Dystrybucja

Zobacz też Wydania wideo

Za wydanie filmów kinowych była odpowiedzialna Planet Manga.

Na nośnikach VHS były wydane cztery filmy:

• Sailor Moon R: The Movie
• Sailor Moon S: The Movie
• Sailor Moon SuperS: The Movie
• Sailor Moon SuperS: Special

Na nośniku DVD został wydany jedynie film Sailor Moon S: The Movie. Został on dołączony do miesięcznika Gry Komputerowe.

Wydawnictwo Anime Eden wydało na DVD wszystkie trzy filmy kinowe z dubbingiem oraz odcinkami specjalnymi Przemieńcie się, Czarodziejki! i Pierwsza miłość Ami.

Ponowna emisja anime

Anime „Sailor Moon” powróciło do polskiej telewizji 1 grudnia 2011 na kanale TV4. Pierwszy odcinek został wyemitowany o godz. 17:30. Z nowym tłumaczeniem i nowym lektorem wyemitowany został jedynie pierwszy sezon. W przeciwieństwie do poprzedniej emisji, wyemitowane zostały wszystkie 46 odcinki.

Co się zmieniło, a co nie

Przede wszystkim zmienił się lektor i anime zostało przetłumaczone "po nowemu". Tłumaczeniem zajęła się (jak wcześniej) Agnieszka Kamińska, a lektorem został Stanisław Olejniczak.

Nowa wersja tłumaczenia jest dużo lepiej od starej. Przede wszystkim zmieniły się tłumaczenia przemian (przykład z odcinka 1): Księżycowy pryzmacie, przemień mnie!

Tłumaczenie niektórych imion zostało zmienione, na przykład imię Królowej Beryl jest czytane tak, jak się pisze.

Przemiany i ataki w polskiej wersji anime

Tłumaczenia przemian i ataków z wersji polsatowskiej, szczególnie tłumaczenia Sabão Spray, Crescent Beam i Submarine Reflection wywołały wiele kontrowersji wśród polskich fanów (tak jak zostało wspomniane wyżej). Krytykowane były za to, że nie mają nic wspólnego z oryginalną nazwą i że brzmiały "dziecinnie".

Sailor Moon

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Moon Prism Power, Make Up	Potęgo Księżyca, działaj! (Polsat) Księżycowy Pryzmacie, przemień mnie! (TV4) Potęgo Księżycowego Pryzmatu, przemień mnie! (dub)	Moon might, act! Moon Prism, make up! Moon Prism might, make up!
Moon Power [disguise] ni nare	Potęgo Księżyca, zmień mnie w [disguise]!	Moon might, change me into a [disguise]!
Moon Crystal Power, Make Up	Księżycowy krysztale, działaj!	Moon crystal, act!
Moon Cosmic Power, Make Up	Kosmiczno potęgo Księżyca, działaj! Kosmiczna potęgo Księżyca, przemień mnie! (dub)	Moon cosmic might, act! Moon cosmic might, make up!
Crisis, Make Up	Potęgo Księżyca, działaj! Księżycowe przesilenie! (dub)	Moon might, act! Moon crisis!
Moon Crisis, Make Up	Potęgo Księżyca, pomóż w potrzebie!	Moon might, help in need!
Moon Eternal, Make Up	Wieczna potęgo Księżyca, działaj!	Moon eternal might, act!
Moon Tiara Action	Księżycowy diademie, działaj!	Moon diadem, act!
Moon Tiara Stardust	Księżycowy diadem, gwiezdny pył!	Moon diadem, stardust!
Moon Healing Escalation	Uzdrowicielska mocy księżyca, uzdrawiaj! (Polsat) Uzdrowicielski Wpływ Księżyca! (TV4) Uzdrawiająca moc Księżyca! (dub)	Moon healing power, heal! Moon healing influence! Moon healing power!
Moon Princess Halation	Uzdrowicielska moc księżyca! Poświata Księżycowej Księżniczki! (dub)	Moon healing power! Moon Princess Glow!
Moon Spiral Heart Attack	Księżycowy atak! Księżycowa spirala serc! (dub)	Moon attack! Moon spiral of hearts!
Moon Gorgeous Meditation	Księżycowa medytacja!	Moon meditation!
Rainbow Moon Heart Ache	Tęczowy atak! Tęczowe pragnienie księżycowego serca! (dub)	Rainbow attack! Rainbow thirst of the lunar heart!
Starlight Honeymoon Therapy Kiss	Uzdrowicielska moc księżycowego pocałunku!	Healing power of moon kiss!
Silver Moon Crystal Power Kiss	Uzdrowicielska moc księżycowego pocałunku!	Healing power of moon kiss!

Sailor Mercury

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Mercury Power, Make Up Mercury Star Power, Make Up Mercury Crystal Power, Make Up	Potęgo Merkurego, działaj! Potęgo Merkurego, przemień mnie! (TV4)	Mercury might, act! Mercury might, make up!
Mercury Star Power, Make Up	Gwiezdna potęgo Merkurego, przemień mnie! (dub)	Mercury star might, make up!
Mercury Crystal Power, Make Up	Kryształowa potęgo Merkurego, działaj!	Mercury crystal might, act!
Sabão Spray	Mydło, powidło! Chłód i lód! Mydlany rozpylacz! (TV4) Mydlana mgła! (dub)	Soap, jam! Chill and ice! Soapy spray! Soapy fog!
Sabão Spray Freezing Double Sabão Spray Freezing	Mydło, powidło, lód!	Soap, jam, ice!
Shine Aqua Illusion	Błyszcząca woda siły doda! Blask wodnej iluzji! (dub)	Shining water will give strength! Shine of water illusion!
Mercury Aqua Rhapsody	Wodna rapsodia!	Water rhapsody!

Sailor Mars

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Mars Power, Make Up Mars Star Power, Make Up	Potęgo Marsa, działaj! Potęgo Marsa, przemień mnie! (TV4)	Mars might, act! Mars might, make up!
Mars Star Power, Make Up	Gwiezdna potęgo Marsa, przemień mnie! (dub)	Mars star might, make up!
Mars Crystal Power, Make Up	Kryształowa potęgo Marsa, działaj!	Mars crystal might, act!
Akuryo Taisan	A kysz, zły duchu, giń! (Polsat) Zgiń, przepadnij, zły duchu! (TV4) Zły duchu, idź precz! (dub)	Shoo, evil ghost, die! Die,begone evil spirit! Evil spirt, go away!
Fire Soul	Potęgo ognia, działaj! (Polsat) Dusza ognia! (TV4, dub)	Fire might, act! Soul of Fire!
Fire Soul Bird	Potęgo ognia, działaj! (Polsat)	Fire might, act!
Burning Mandala	Płonąca mandala!	Burning Mandala!
Mars Flame Sniper	Ognisty łuk!	Fire bow!

Sailor Jupiter

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Jupiter Power, Make Up	Potęgo Jowisza, przemień mnie!	Jupiter might, make up!
Jupiter Star Power, Make Up	Potęgo Jupitera, działaj! Gwiezdna potęgo Jowisza, przemień mnie! (dub)	Jupiter might, act! Jupiter star might, make up!
Jupiter Crystal Power, Make Up	Kryształowa potęgo Jowisza, działaj!	Jupiter crystal might, act!
Supreme Thunder	Błyskawice, grzmoty, ku pomocy! (Polsat) Najsilniejszy Piorun! (TV4) Ostateczny Piorun! (dub)	Lightnings, thunders, to the help! Supreme Thunder! Ultimate Thunder!
Supreme Thunder Dragon Sparkling Wide Pressure Super Supreme Thunder	Błyskawice, grzmoty, ku pomocy!	Lightnings, thunders, to the help!
Sparkling Wide Pressure	Ogień namiętności! (Polsat) Iskrzący atak gromem! (dub)	Fire of passion! Sparkling thunder attack!
Jupiter Oak Evolution	Księżyce Jowisza!	Jupiter moons!

Sailor Venus

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Venus Power, Make Up Venus Star Power, Make Up Venus Crystal Power, Make Up	Potęgo Wenus, działaj!	Venus might, act!
Venus Star Power, Make Up	Gwiezdna potęgo Wenus, przemień mnie! (dub)	Venus star might, make up!
Venus Crystal Power, Make Up	Kryształowa potęgo Wenus, działaj!	Venus crystal might, act!
Crescent Beam	Groch, fasola! Księżycowy promień! (dub)	Pea, bean! Moon beam!
Crescent Beam Shower	Groch, fasola, silna wola!	Pea, bean, strong will!
Venus Love-Me Chain Hissatsu Love-Me Moon Chain Furious Random Crescent Beam Shots	Łańcuchy miłości! Łańcuchy Wenus!	Chains of love! Venus chains!
Venus Love-Me Chain	Łańcuch miłości Wenus! (dub)	Venus chain of love!
Venus Love and Beauty Shock	Złocistych serc magiczny krąg! Planeto Wenus, do ataku!	Magic ring of golden hearts! Planet Venus, to attack!

Sailor Chibi Moon

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Moon Prism Power, Make Up	Potęgo Księżyca, działaj! Potęgo Księżycowego Pryzmatu, przemień mnie! (dub)	Moon might, act! Moon prism might, make up!
Moon Crisis, Make Up	Potęgo Księżyca, pomóż w potrzebie!	Moon might, help in need!
Pink Sugar Heart Attack	Księżycowe perełki, różowe cukierki!	Little moon pearls, pink candies!
Twinkle Yell	Pegazie, proszę, stań na straży ludzkich marzeń!	Pegasus, please, be the guardian of human dreams!

Sailor Uranus

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Uranus Planet Power, Make Up	Potęgo Urana, działaj! Planetarna potęgo Urana, przemień mnie! (dub)	Uranus might, act! Uranus planet might, make up!
World Shaking	Trzęsienie ziemi!	Earthquake!
Space Sword Blaster	Śmiertelny kindżał!	Deadly khanjar!

Sailor Neptune

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Neptune Planet Power, Make Up	Potęgo Neptuna, działaj! Planetarna potęgo Neptuna, przemień mnie! (dub)	Neptune might, act! Neptune planet might, make up!
Deep Submerge	Wzburzone fale oceanu, do dzieła! Głębokie zanurzenie! (dub)	Rough ocean's waves, to work! Deep submerge!
Submarine Reflection	Zwierciadełko, znikadełko!	Little mirror, little thing in which something disappears!

Sailor Pluto

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Pluto Planet Power, Make Up	Potęgo Plutona, działaj! Planetarna potęgo Plutona, przemień mnie! (dub)	Pluto might, act! Pluto planet might, make up!
Dead Scream	Śmiertelny krzyk!	Deadly scream!

Sailor Saturn

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Silence Wall	Obronny mur!	Defending wall!

Sailor Star Fighter

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Fighter Star Power, Make Up	Gwiezdna potęgo, działaj! Potęgo Gwiazdy Walki, działaj!	Star might, act! Fight Star might, act!
Star Serious Laser	Gwiezdny atak laserowy!	Laser star attack!

Sailor Star Maker

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Maker Star Power, Make Up	Gwiezdna potęgo, działaj! Potęgo Gwiazdy Ocalenia, działaj!	Star might, act! Salvation Star might, act!
Star Gentle Uterus	Gwiezdny atak!	Star attack!

Sailor Star Healer

Wersja oryginalna	Wersja polska	Tłumaczenie na angielski
Healer Star Power, Make Up	Gwiezdna potęgo, działaj! Potęgo Gwiazdy Swobody, działaj!	Star might, act! Freedom Star might, act!
Star Sensitive Inferno	Gwiezdny atak Inferno!	Inferno star attack!

Manga

Manga została wydana w Polsce przez wydawnictwo Japonica Polonica Fantastica w latach 1997-1999. Tłumaczem pierwszych ośmiu tomów był założyciel firmy, Japończyk Shin Yasuda, stąd w polskiej wersji pojawia się wiele błędów interpunkcyjnych i ortograficznych, np. „pujdziemy”, „tą broszkę”, „głuwny” itp. Tłumaczeniem kolejnych tomów zajął się Polak, co poprawiło jakość tłumaczenia.

W mandze Usagi również nazywała się Bunny, w dodatku jej nazwisko zapisywano jako Cukino (prawidłowo Tsukino). Wiele razy wrogom zmieniano imiona, a zdania były czasem nieprawidłowe pod względem szyku.

Do tomów 12–17 zostały dodane miniplakaty. JPF wydało również kalendarz Czarodziejka z Księżyca na 1999 rok.

Przypisy

Seria Czarodziejka z Księżyca